E07-Headscarf Ban in Turkey- Türkiye’de Başörtüsü Yasağı LEARN TURKISH ONLINE
Do you want to learn Turkish online? Listen to my other episodes!
Don’t forget to take the test at the end of the lesson!
TÜRKİYE’DE BAŞÖRTÜSÜ YASAĞI
Herkese merhaba arkadaşlar. Yeni bir bölümle karşınızdayım. Geçtiğimiz bölümlerde sizinle bir hikaye paylaşmıştım.Hikayenin ismi “Ben ve O”ydu. Dinlemenizi tavsiye ediyorum. Biraz bu hikaye hakkında konuşacağım.
Aslında bu hikayeyi paylaştığıma biraz pişman oldum. Pişman olmak ne demek? Yaptığın bir işin doğru olmadığını, yanlış olduğunu fark etmek ve bunun için üzülmek demek. Ben de sizinle bu hikayeyi paylaştığıma pişman oldum. Neden mi?
Çünkü bu hikaye bir Arap hikayesi. Yani bir Türk hikayesi değil.Arap ve Türk kültürü arasında bazı benzerlikler var ama yine de iki kültür de birbirinden çok farklı. Bu yüzden eğer bir Türk hikayesi paylaşsaydım daha güzel olurdu. öyle değil mi? Çünkü ben bir Türk’üm ve burada Türkçe öğretiyorum.Siz benden Türkçe öğreniyorsunuz. Ama sanırım Arap edebiyatına ilgili olduğum için çok fazla düşünmeden böyle bir seçim yapmış oldum. Bu yüzen de pişman oldum. Ama bir dahaki sefere (next time ) sizinle bir Türk hikayesi paylaşacağım.
Bu hikayeyle ilgili yorumlarıma gelecek olursak, hikayenin ana karakteri (main character ) olan Emel’in çok bencil biri olduğunu düşünüyorum. Bencil ne demek? Bunu önceki bölümlerde anlatmıştım. Bencil sadece kendini düşünen insanlara deniyor. ( bencil: selfish) Evet, dediğim gibi bence Emel çok bencil ve verdiği kararların sorumluluğunu almayan biri. Yaptığı seçimler için başkalarını suçluyor. Mesela kendi yıllarca evlenmek istemiyor ama sonra pişman olunca babasını suçluyor (suçlamak:blame ) .
Bu hikayeyi okuduktan sonra Arap kültürü hakkında da biraz fikriniz olmuştur diye düşünüyorum. Ayrıca bu hikaye size biraz zor gelmiş de olabilir . Bu kelimeyi hatırladınız mı? Zor gelmek kelimesi Bundan da önceki bölümlerde bahsetmiştim. lütfen fikirlerinizi siz de benimle paylaşın. Bana mail gönderebilirsiniz. Ben de bir dahaki hikayeye yani gelecek hikayeyi daha dikkatli (careful ) seçmiş olurum.
Çok fazla uzatmadan bugünkü konumuza geçmek istiyorum. Normalde ben bu tarz konuları çok sevmiyorum. Çok ilgilenmiyorum (I am not interested in ) , ilgimi çekmiyor. Ama bu konu çok önemli olduğu, ve bilmenizi istediğim için sizinle paylaşmak istiyorum.
Aslında bu konu biraz hassas ( sensitive) bir konu. Din ( religion) ve politikayla (politics ) ilgili. Bu iki konu da biraz tehlikeli konular. Tehlikeli (dangerous ) derken demek istediğim şey şu. Yani bu konular hakkında konuşurken insanların çok dikkatli olması lazım. Çünkü yanlış anlaşılmalar (misunderstandings ) olabilir. İnsanlar bazı kelimeleri yanlış anlayabilir.
Benim bu konuyu sizinle paylaşmamdaki tek sebep size bir şeyler öğretmek.Yani herhangi siyasi ya da dini bir hedefim yok bunu size anlatırken.
Bunu da belirttikten sonra bölümümüze başlayabiliriz.
Bugün sizlere Türkiye’deki başörtüsü yasağından bahsedeceğim. Başörtüsü ne demek? Başörtüsü; kadınların saçlarını örtmek ( cover up) , yani kapatmak için kullandıkları bir örtü. İslam dini kadınlara başörtüsü takmayı emrediyor. (command ) Yani Müslüman kadınlar, İslam dinine bağlı olan kadınlar, başlarını örtmek zorundalar, başörtüsü takmak zorundalar.Tabii ki bütün Müslüman kadınlar bu görevi yerine getirmiyor. Kimisi başını örtüyor, kimisi ( some) başını açıyor. Ve başı kapalı olan, başını örten kadınların da hepsi bunu dini sebeplerden dolayı yapmıyor. Hepsi bunu dini için yapmıyor. Din ve kültür çok farklı şeyler ama insanlar bunları birbirine karıştırabiliyorlar. Mesela bazı insanlar Allah istediği için kapanıyor, yani dinleri öyle emrettiği için kapanıyor, Allah istediği için başlarını örtüyor, başlarını kapatıyor. Ama bazıları da sadece adet olduğu için, adet ne demekti hatırladınız mı? Adet kelimesini önceden işlemiştik. Birinci bölümde sanıyorum ki adet kelimesinin ne olduğunu size anlatmıştım.
Her neyse dediğim gibi bazı kadınlar Allah emrettiği için başlarını kapatıyorlar ama bazıları da sadece adet olduğu için ,gelenek olduğu için, ya da ne bileyim anneleri kapalı olduğu için örtüyor başını. Küçük bir kız çocuğu düşünün. Annesi kapalı, etrafındaki herkes kapalı (hijabi/ wears headscarf ) .O da büyüdüğünde başını kapatıyor.Yani kapalı olsalar bile, başörtülü olsalar bile bunu neden yaptıklarını pek bilmiyorlar . Sadece taklit ediyorlar (taklit etmek:imitate/copy ) . Yani demek istediğim şey, kapalı olan herkes her zaman bilinçli ( conscious) bir şekilde yapmış olmuyor bunu. Bazıları gerçekten anlamını bilerek , Allah emrettiği için dinleri bunu gerektirdiği için kapanıyorlar. Ama bazıları da sadece başkalarından,ailelerinden gördükleri için; dediğim gibi bir adet olduğu için kapanıyorlar.
Türkiye bildiğiniz gibi %80-%90 ‘ ı Müslümanlardan oluşan bir ülke. Yani Türkiye’deki halkın, Türkiye’deki insanların çoğu Müslüman.
28 şubat 1997 tarihinde Türkiye’de üniversiteye başörtüsü ile gitmek yasaklandı. Yani yasaklandı ne demek? Kadınların üniversiteye başörtülü bir şekilde girmelerine izin verilmedi.Başörtülü kadınlar üniversitelere alınmadı. Yani mesela sen eğer başörtüsü takan bir kadınsan ve üniversitede okuyorsan , üniversiteye girmeden önce kapıda başörtünü çıkarman gerekirdi. Çünkü kapıda güvenlik görevlileri dururdu ve senden üniversiteye girmek istiyorsan eğer, başörtünü çıkarmanı isterlerdi. Eğer çıkarmazsan üniversiteye giremezdin.
Bu süreçte pek çok kadına teröristlermiş gibi davranıldı, pek çok başörtülü kadın gözaltına alındı. Gözaltına alınmak ne demek? Yani polis onları aldı ve karakola götürdü. ( gözaltına alınmak: get arrested ) Karakol da bu polislerin çalıştığı yere deniyor.Mezun olmak (graduate ) için son sınavları kalmış olan, tek bir sınavları kalmış olan başörtülü kadınlar bu yasaktan dolayı sınavlarına giremediler, mezun olamadılar.Yani şöyle düşünün, bu kadın dört yıl boyunca üniversitede okumuş, mezun olacak. Yani üniversite eğitimini tamamlayacak, okulu bitecek. Ama sadece bir tane sınavı kalmış. Ve bu sınava girmesi için başını açması gerekiyor, çünkü böyle bir yasak var. Bu da başını açmadığı için o son sınava giremiyor ve sırf bu yüzden mezun olamıyor. Diplomasını alamıyor.
Peki bu kadınlar sizce neden böyle yaptılar ? Neden başlarını açıp girmediler. Başörtüsünü alırsın, kafandan çıkarırsın ve sınava girersin. Bu aslında zor bir şey değil, değil mi? Kolay görünüyor. Peki neden bunu yapmadılar? Çünkü onlar için başörtünün sadece maddi bir anlamı yok. Yani başörtüsü sadece onlar için bir örtü değil, bir bez parçası değil , manevi bir anlamı var. Bu iki kelimenin anlamına da sözlükten bakmanızı tavsiye ediyorum. Maddi ve manevi kelimelerinin. (maddi ve manevi:
materially and spiritually)
Dediğim gibi başörtüsünün sadece maddi bir anlamı yok. Aslında bu başörtüsü onların inancını temsil ediyor.Yani o başörtüsü sadece bir bez parçası (rag ) değil onların inancı (inanç:faith ) . İşte bu yüzden çıkartıp atmak kolay değil.
İşte bu yüzden çoğu kişi başını açmadı, başörtüsünü çıkarmadı (çıkarmak:remove ) .Ama bazıları başlarını açmayı tercih ettiler. Bazı kadınlar başörtülerini çıkartıp okullarına devam ettiler, eğitim almaya devam ettiler.Bazı kadınlarsa peruk taktı. Peruk ne demek? Peruk bu sahte saçlara deniyor. Saç gibi ama gerçekten senin saçın değil, yani onu alıp kafana takıyorsun. Bazı kadınlar da peruk taktılar.Yani takma saç, sahte saç taktılar ve eğitimlerine bu şekilde devam ettiler. (peruk:wig )
Türkiye’deki pek çok kadın başörtüsü takıyordu o zamanlarda. Ve böyle bir yasak herkesi çok etkiledi. O yüzden insanlar bu duruma sessiz kalmadılar. Pek çok eylem yaptılar. Yani sokaklara çıkıp bu durumu protesto ettiler. Ama maalesef başarılı olamadılar. (eylem yapmak: protest )
Bu yasak yüzünden pek çok başörtülü kadın üniversiteye gidemedi. Eğitim alamadı. Yıllar boyunca. Belki bazıları sırf bu sebepten dolayı cahil kaldı. Eğitim görmeyen kişilere cahil deniyor. (ignorant ) Tabii ki eğitim sadece okula giderek alınacak diye bir şey yok.İnsanlar kendilerini her türlü geliştirebilirler ama insanların okuma hakkını elinden almak da gerçekten çok kötü bir şey.
Bu yasak, bu başörtüsü yasağı 2008 yılında kalktı.Şu anda başkan olan Recep Tayyip Erdoğan bu yasağı kaldırdı. Ve bu tarihten itibaren kadınlar üniversiteye başörtülü bir şekilde gitmeye başladılar. Bu yasak kalkınca , eskiden bu yasak yüzünden eğitimini yarıda bırakmak zorunda kalmış olan bir sürü kadın da üniversitelere geri döndü.Ve şu anda Türkiye’deki üniversitelerde başörtülü bir şekilde eğitimine devam eden bir sürü ( a lot of) kadın var.
Evet bölümümüzün burada sonuna geldik. Umarım sizin için faydalı olmuştur. Türkiye’nin tarihi hakkında daha fazla bilgiye sahip olmuşsunuzdur. Yeni kelimeler öğrenmişsinizdir. Hatırlatmak isterim, transkriptleri internet sitemde bulabilirsiniz. Aynı zamanda internet siteme bu konuyla ilgili bazı videolar ekledim, olayı daha iyi anlamakiçin.Kendinize iyi bakın, hoşça kalın.
“Ben başımı açmayı hiç düşünmedim.”
“Sınıfı terk etmemizi istediğini söyledi. Bazı arkadaşlarımız başörtülerini açtılar. Bir kısmı da sınıftan çıktı. Ya insan gibi giyinin gelin , ya da sınıfı terk edin dediğinde biraz tartışmamız hararetlendi. Kameralarla birlikte sınıfın içine bir sürü polis bir anda daldı. Ve öğretmenimiz beni işaret ediyordu, onu alın diye.” ( işaret etmek:point out) ( dalmak:barge in)
“Başörtüsü ile okula giremezsiniz, sınavlara giremezsiniz, derse giremezsiniz denildiğinde yani önce bir travma yaşadık tabii ki. Ben daha o zaman on sekiz on dokuz yaşındaydım.” (travma geçirmek:
go through a trauma )
“Hayatımın en zor kararını aldığımı hatırlıyorum. Hayatımın en zor günüydü. Fakülteye başörtümü çıkartarak ve o bereyi takarak girdiğim gün.” ( bere:cap )
Here is a short video in English about the hijab ban
Here is a quiz about this lesson;
Test yourself
Results
Sanırım bu dersi bir kere daha okumalısın!
5 Comments
Turkish Learner · 3 July 2020 at 15:11
Again, what a wonderful post. I’m glad to see your blog improving, good job!
Could you write about pooverty in Turkey?
Nadia Korotaeva · 20 October 2020 at 13:15
Thank you for your work!
Shirley Farishtey Faa · 8 January 2021 at 20:25
I really love this website and the topics too.
Very much useful and interesting and I always share with my friends.
I really wish this website and of course Nuriye abla ???? to prosper ????
Lots of love ablacığım ✨????????????✨
Martın · 3 April 2021 at 13:31
Çok faydalı. Teşekkür ederim.
Soheil · 9 January 2022 at 12:16
harika